Serbest Ticaret Anlaşmaları

İmzaladığımız STA'lar sayesinde VERGİSİZ ihracat yapabileceğimiz ülkeler aşağıdaki tablodadır:

7113 GTİP NUMARALI ÜRÜNDE STA TARAFI ÜLKELERİN SAĞLADIĞI TAVİZ 

Ülkemizin halihazırda taraf olduğu STA'larda 7113 GTİP numaralı üründe alınan tavizlere ilişkin tablo aşağıda yer almaktadır.

Serbest Ticaret Anlaşması, iki ya da daha fazla ülke arasında ticaret engellerinin ortadan kaldırılarak taraflar arasında bir serbest ticaret alanı oluşturulmasını sağlayan ancak taraf ülkelerin üye olmayan üçüncü ülkelerle ticaretlerinde bireysel düzenlemelerini sürdürmelerine izin veren anlaşmalardır.

Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) düzenlemelerinin günümüzün gereksinimlerini karşılayamaması ve çok taraflı ticaret düzeninin yeni pazar açılımları konusunda yetersiz kalması, ülkeleri ikili ve bölgesel ticaret anlaşmaları yapmaya yöneltmiş, Serbest Ticaret Anlaşmaları (STA) son dönemde gerek gelişmiş ülkeler arasında, gerekse kuzey-güney ve güney-güney ticari ve ekonomik ilişkilerinde yaygınlaşmıştır. Ülkeler arasındaki STA ağının genişlemesi ile birçok ülke mal tedarikini STA ortaklarından temin ederken, STA ağlarının dışında kalan ülkeler tercihli ticaretin sağladığı imkânlardan mahrum kalmıştır. Domino etkisi yaratan bu durum, tüm ülkelerin artan şekilde STA ağları oluşturmasını beraberinde getirmiştir.

Uluslararası ekonomik ve ticari ilişkilerde yaşanan küreselleşme olgusunun da etkisiyle DTÖ üyeleri arasında sonuçlandırılan STA'larının sayısı her geçen gün artmaktadır. Halihazırda üye ülke sayısı 147 olan DTÖ üyelerinin % 90'ı en az bir STA'na veya Gümrük Birliği'ne dahildir.

SERBEST TİCARET ANLAŞMALARI NEDEN YAPILIR?

1. STA üyesi ülkelere tarife engellerinin kaldırılmasıyla birlikte, bazı önemli girdileri anlaşma öncesinde kendi kaynaklarından ya da diğer ülkelerden daha yüksek maliyetle karşılarken, anlaşma sonrası daha düşük maliyetle tedarik edebilme imkânı sunmaktadır. Düşük maliyetlerle üretilen mallar, gerek iç pazarda ve gerekse dış pazarda ülkenin rekabet gücünün artmasına neden olabilmektedir.
2. STA üyesi ülkelere sağlanan tarife indirimleri, hükümet kontrolleri ve diğer kısıtlamaların kaldırılması, ihracatın büyümesine neden olarak ihracat gelirlerinin artmasına ve bu da yeni iş imkânlarının doğmasına neden olabilmektedir.
3. STA, üye ülkelerin pazarlarının genişlemesine olanak sağlayacak ve bu sayede ölçek ekonomilerinden daha çok yararlanma imkânı elde edebileceklerdir.
4. STA üyesi ülkelerden biri ya da birkaçının ekonomisine işgücü yoğun faaliyetlerin ve karşılaştırmalı olarak ucuz işgücüne hâkim olduğu durumlarda diğer ülke ya da ülkeler bu ucuz işgücü imkânından faydalanabileceklerdir.
5. STA, az gelişmiş ülkelerin sağladığı düşük maliyetli yüksek kalitedeki üretimin gelişmiş ülkelerin modern pazarlama yöntemleriyle birleştirilmesi ile uluslararası üretim paylaşımının genişlemesine yardımcı olabilmekte ve birbirlerini bütünleyici rol alabilmektedirler.

TÜRKİYE VE SERBEST TİCARET ANLAŞMALARI

Türkiye, 1980 sonrası dışa açık ekonomi politikalarını uygulamaya koymuş ve değişen dünya ticaretinde daha fazla yer edinmek için hem GATT çerçevesinde hem de yeni ekonomik entegrasyonlar çerçevesinde aktif olmuştur.

Türkiye, 22 Aralık 1995 tarih ve 1/95 sayılı “Türkiye ile Avrupa Birliği (AB) Arasında Gümrük Birliği Kurulmasına İlişkin Ortaklık Konseyi Karar”ının 16. maddesi uyarınca, AB'nin Ortak Ticaret Politikasını üstlenme yükümlülüğünden hareketle üçüncü ülkelere yönelik olarak AB'nin tercihli ticaret sistemini üstlenmektedir. Ülkemiz, bu taahhüdün bir gereği olarak AB'nin Serbest Ticaret Anlaşması (STA) imzaladığı üçüncü ülkelerle, bu ülkelerin AB ile imzaladığı STA'lardaki hükümler paralelinde ve karşılıklı çıkar çerçevesinde münferiden STA'lar akdetmektedir.

Ülkemizce 34 STA imzalanmış olup bunlardan Merkezi ve Doğu Avrupa ülkeleriyle akdedilmiş olan 11 STA, bu ülkelerin AB üyelikleri nedeniyle feshedilmiştir. Geriye kalanlardan 21 STA (EFTA, İsrail, Makedonya, Bosna ve Hersek, Filistin, Tunus, Fas, Suriye*, Mısır, Arnavutluk, Gürcistan, Karadağ, Sırbistan, Şili, Ürdün, Malezya, Morityus, Moldova, Faroe Adaları, Singapur ve Güney Kore**) hâlihazırda yürürlüktedir. Öte yandan, Lübnan ve Kosova STAlarının sırasıyla Lübnan ve Kosova tarafının STA'ları her iki tarafın iç onay süreçlerinin tamamlanmasını müteakip yürürlüğe girecektir. Gana STA'sının ise yakın zamanda imzalanması hedeflenmektedir.

Söz konusu STAlar, ülkemiz ihracatçılarına 325 milyon nüfuslu, 4,4 trilyon milli gelire sahip, 1,8 trilyon dolarlık ithalat potansiyeli olan bir pazara avantajlı giriş olanağı sağlamaktadır.

Diğer taraftan; üçüncü ülkelerle STA akdedilmesine yönelik çalışmalarımız çerçevesinde; 12 ülke/ülke grubu (Ukrayna, Peru, Kolombiya, Ekvator, Meksika, Japonya, Kongo Demokratik Cumhuriyeti,  Kamerun, Seyşeller, Körfez İşbirliği Konseyi, Libya ve MERCOSUR) ile STA müzakereleri devam etmektedir. Ayrıca, 10 ülke/ülke grubu (ABD, Kanada, Tayland, Hindistan, Endonezya, Vietnam, Orta Amerika Topluluğu, Afrika Karayip Pasifik Ülkeleri, Cezayir ve Güney Afrika Cumhuriyeti) nezdinde de STA müzakerelerine başlama girişiminde bulunulmuştur.

*Türkiye ile Suriye Arasında Serbest Ticaret Alanı Tesis Eden Ortaklık Anlaşması 6 Aralık 2011 tarihinde askıya alınmıştır.

**Türkiye ile Güney Kore arasında 26 Şubat 2015 tarihinde STA kapsamında imzalanan “Yatırım Anlaşması” ve “Hizmet Ticareti Anlaşması”nın iç onay süreçlerinin tamamlanmasını müteakip yürürlüğe girmeleri öngörülmektedir.